In 2020 richten we ons op twee zaken: we zetten alles op alles voor een financieel gezond Zutphen en we gaan op zoek naar nieuwe wegen om Zutphen krachtiger te maken. De financiële situatie van Zutphen is nog steeds zorgelijk. Als we kijken wat er in onze gemeente gebeurt, zien we op diverse plekken het effect van de economische voorspoed in Nederland. Er komen meer bedrijven naar Zutphen, onze ondernemers profiteren van het toerisme dat in de lift zit en de woningmarkt floreert. Tegelijk moeten we als gemeentelijke organisatie alles op alles blijven zetten om de financiën op orde te krijgen.
We hebben vorig jaar samen met u hard maar bijtijds op de rem getrapt. Sindsdien is er met ontzettend veel inzet gewerkt om orde op zaken te stellen: er zijn veel -en vaak pijnlijke- bezuinigingen doorgevoerd, we hebben gezorgd voor meer grip op onze uitgaven en het lukt steeds beter om sturing te geven aan de hoge kosten binnen het sociaal domein. We zetten alles op alles om het geld dat er is, zo eerlijk mogelijk te verdelen. We zoeken daarbij naar de balans tussen zorgen voor onze (kwetsbare) inwoners en wegen om Zutphen voor de toekomst krachtiger te maken. Dit gaat met pijnlijke keuzes gepaard en we zijn ons er van bewust dat de inwoners van onze stad dat ook daadwerkelijk merken.
We vertrouwen op de veerkracht en weerbaarheid van onze samenleving. Zutphen is een gemeente waar iedereen kan meedoen en waar velen zich inzetten voor elkaar. We geloven in samenwerken, in ontwikkelingen mogelijk maken en in ons laten uitdagen. We zien dit vertaald in concrete resultaten van bijvoorbeeld het Torenfonds, in de Zutphense Uitdaging, in Verbindkracht Zutphen en bij Zutphen Energie.

Zutphen financieel gezond

Uw raad heeft een heldere financiële koers uitgezet en we hebben de programmabegroting conform de door u mee gegeven uitgangspunten ingericht. Uw verzoek om zo reëel mogelijk te ramen leidde tot een aanpassing van diverse posten. Voor de jaren 2020 – 2023 zijn wij wederom geconfronteerd met een zogenaamd dekkingstekort, de uitgaven zijn hoger dan de inkomsten. Weliswaar niet met de omvang van 2019, toen er voor €13.000.000 omgebogen moest worden. In 2020 bedraagt het dekkingstekort €1.600.000. Wij zijn erin geslaagd om de begroting 2020 nagenoeg geheel structureel sluitend te krijgen en het laatste jaar van deze begrotingscyclus, 2023, geheel structureel sluitend.
Wij zijn blij dat het ons is gelukt om in een tijdbestek van 2 jaren bijna €15.000.000 aan maatregelen vast te stellen. We constateren ook dat het langzamerhand echt moeilijk wordt om nog begrotingsonderdelen te vinden waarop kan worden bezuinigd c.q. extra inkomsten op kunnen worden gegenereerd. Dat is ook wat zorgen baart. Er zijn nog geen signalen dat de financiële situatie van onze gemeente op korte termijn gaat verbeteren. De uitgavenstijging binnen het Sociaal Domein vlakt weliswaar af maar stijgt nog steeds en de berichtgeving over de ontwikkeling van de Algemene Uitkering is voor de gemeenten niet gunstig. Dit maakt dat naast een goed financieel beheer er ook veel aandacht gegeven moet worden aan het actief informeren van onze partners zoals Rijk en provincie zodat ook zij weet hebben van onze situatie en daar op kunnen acteren.
In 2019 is het ons gelukt om ruim 85% van de geplande bezuinigingen te realiseren. Dat geeft ons het vertrouwen dat wij samen met uw raad en de inwoners krachtig genoeg zijn om ook in financieel opzicht weer voldoende in balans te komen.

Versterken algemene reserve

Naast balans in inkomsten en uitgaven is ook een sterke Algemene Reserve van belang. Deze reserve heeft als belangrijkste doel het opvangen van onverwachte tegenvallers. U hebt besloten dat  Zutphen minimaal een Algemene Reserve moet hebben van ongeveer €7.500.000. Per 1 januari 2020 zal deze reserve echter een omvang hebben van maximaal €2.000.000, hetgeen te laag is. Daarom hebben wij in de zomer van 2019 aan een extern onderzoeksbureau de opdracht gegeven te onderzoeken welke besparingen mogelijk zijn binnen het fysieke domein en binnen het domein bedrijfsvoering. Wij hopen dat, aan de hand van dit onderzoek, er aanvullende besparingen gevonden worden die aangewend kunnen worden voor versterking van de Algemene Reserve.

Andere manier van werken

U heeft de urgentie om onze sociaal-economische kracht te versterken tijdens het Voorjaarsgesprek onderschreven. Een deel van onze inwoners doet een (groot) beroep op zorg en steun van de overheid. We willen dat mensen minder afhankelijk van hulp van de overheid worden, zich beter zelf kunnen redden. We zetten daarom de beschikbare middelen in als opmaat naar werk en opleidingen. Met onze partners zoeken we naar nieuwe wegen om middelen te verdelen (zoals de thematafels) cq middelen te genereren. Dit geldt overigens ook voor de investeringen in het fysieke domein. Door de nijpende financiële situatie kunnen we beperkt investeren in de stad en hebben we partners echt nodig om nieuwe ontwikkelingen te realiseren.  De ervaringen in het afgelopen jaar hebben ons er van overtuigd dat we de gemeentelijke visie op het sociaal domein moeten herijken. De ontwikkelingen van de afgelopen jaren zoals de veranderende kijk op zorg, de behoefte aan meer persoonlijke regie, de informatisering, de afnemende middelen maken het nodig om onze beleidsregels en manier van werken te herzien zodat we beter in staat zijn om te sturen. We werken aan Zutphen in Balans; een project om de interne beheersing op orde te krijgen, sturing en organisatieontwikkeling aan te laten sluiten bij de opgaven die we hebben.

Krachtig Zutphen

Sinds 2016 is de koers van Zutphen expliciet gericht op versterking van onze sociaal-economische kracht. Met het focustraject Krachtig Zutphen werken we aan een versnelling van deze opgave. Er zijn door u vier programma’s benoemd die tezamen moeten zorgen voor een Krachtig Zutphen. Twee gebiedsgerichte: Waterkwartier en Binnenstad en twee themaprogramma’s: Werk en Duurzaamheid.
Met de middelen van Krachtig Zutphen werken we aan een versnelling en versterking van deze vier programma’s. We kiezen voor een compacte agenda met een aantal projecten die een vliegwielfunctie hebben: ze leiden tot een versnelling op onze doelen en maken partnerschappen mogelijk. We kiezen voor  gericht partnerschap: investeren met de markt en intensiever samenwerken met de provincie.
Door te kiezen voor Binnenstad en Waterkwartier kiezen we voor een integrale aanpak van de opgaven en kansen die er in deze twee gebieden zijn. We willen bestaande instrumenten en middelen gericht inzetten. Kiezen voor de Binnenstad en Waterkwartier scherpt onze agenda aan en geeft daardoor gericht mogelijkheden om investeerders te trekken. De betrokkenheid van inwoners en ondernemers kan gebiedsgericht beter georganiseerd worden.
De twee themaprogramma’s staan voor inhoudelijke prioriteiten die voor zichzelf spreken. Zonder energietransitie en zonder voldoende werkgelegenheid is het moeilijk toekomst te zien voor een Krachtig Zutphen. Beide programma’s zijn niet nieuw, maar krijgen een extra lading door ze in verbinding met elkaar en de twee gebieden als de kern van Krachtig Zutphen te zien. Ook hiervoor geldt dat we de lange termijndoelen willen realiseren met de bestaande middelen en Krachtig Zutphen inzetten als versneller.